ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΑ: ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ;

 

Ευρεία σύγχυση επικρατεί στο κοινό αναφορικά με τα λιπαρά οξέα των τροφών και τη σχέση τους με την υγεία. Λέξεις όπως ακόρεστα λιπαρά οξέα, ω3 λιπαρά οξέα, κορεσμένα λιπαρά οξέα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, trans λιπαρά οξέα είναι στην ημερησία διάταξη για διαιτολόγους και ανθρώπους που προσέχουν την υγεία τους, επικρατεί ωστόσο μια σύγχυση σε αρκετούς ανθρώπους. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τα ακόρεστα λιπαρά οξέα που είναι και τα λιπαρά οξέα ψαριών, φυτικών ελαίων και τηγανητών σε εστιατόρια.

Τα λίπη που απαντώνται στις τροφές διαιρούνται σε κορεσμένα ή ακόρεστα ανάλογα με την φύση των δεσμών άνθρακα που περιέχουν. Έτσι τα κορεσμένα λίπη δεν περιέχουν διπλούς δεσμούς ατόμων άνθρακα ενώ τα ακόρεστα λίπη περιέχουν διπλούς δεσμούς ατόμων άνθρακα. Η ανυπαρξία του διπλού δεσμού δίνει στο λίπος μια στερεή εμφάνιση σε συνθήκες θερμοκρασίας δωματίου ενώ ο διπλός δεσμός δίνει στο λίπος υγρή εμφάνιση. Κορεσμένα λίπη είναι τα λίπη που περιέχονται στο βούτυρο, στο κρέας τα αλλαντικά τα τυριά ενώ ακόρεστα λίπη είναι τα λίπη που υπάρχουν στο ηλιέλαιο, το ελαιόλαδο, το καλαμποκέλαιο. Η σύνδεση των κορεσμένων λιπαρών οξέων, κυρίως όταν συντρέχουν και άλλοι παράγοντες όπως κάπνισμα, δυσμενής κληρονομικότητα, παχυσαρκία με αποφράξεις αγγείων, στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικά επεισόδια έχει αποδειχτεί σε πολλές μελέτες. Τι συμβαίνει ωστόσο με τα ακόρεστα λιπαρά οξέα που είναι και τα λιπαρά οξέα  φυτικών τροφίμων, φυτικών ελαίων και  ψαριών;

Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα διαιρούνται κυρίως στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που έχουν ένα διπλό δεσμό άνθρακα και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που έχουν περισσότερους διπλούς δεσμούς άνθρακα.

Α. ΠΟΛΥΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ PUFA

Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που λαμβάνουμε κυρίως με τη διατροφή είναι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα και τα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα.

Ω3 λιπαρά οξέα

Διαιρούνται σε ω3 λιπαρά οξέα μακράς αλύσου που περιέχονται σε θαλασσινά και ω3 βραχείας αλύσου που περιέχονται σε  λιναρόσπορους, σπόρους chia, καρύδια. Τα ω3 μακράς αλύσου είναι τα ω3 που κυρίως έχουν συνδεθεί με την προστασία της καρδιάς από έμφραγμα και του οργανισμού από αθηρωμάτωση. Υψηλές ποσότητες ωμέγα-3 βρίσκονται στον εγκέφαλο. Mελέτες συνδέουν την κατανάλωση ωμέγα-3 με καλύτερη υγεία του εγκεφάλου και καλύτερη εγκεφαλική ανάπτυξη των εμβρύων. Ιδιαιτέρως οι έγκυες γυναίκες καλό είναι να τρώνε ανά εβδομάδα 2-3 μερίδες ψάρια  χαμηλής περιεκτικότητας σε υδράργυρο και φυτοφάρμακα όπως γαύρο, σαρδέλα, γαρίδες, μπακαλιάρο, γλώσσα και να αποφεύγουν την κατανάλωση ψαριών με υψηλά επίπεδα τοξικών ουσιών, όπως είναι το σκουμπρί, ο καρχαρίας, ο ξιφίας.

Ω6 λιπαρά οξέα είναι τα λιπαρά οξέα κυρίως των σπορέλαιων. Ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο, σογιέλαιο, ηλιόσποροι, καρύδια, σπόροι κολοκύθας είναι πλούσιες πηγές ω6 λιπαρών οξέων. Η κατανάλωση ω6 είναι επίσης ωφέλιμη για το καρδιαγγειακό σύστημα και το κυκλοφορικό σύστημα. Ωστόσο δίαιτες πλούσιες σε ωμέγα-6 και χαμηλές σε ωμέγα-3 μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονές και άλλα προβλήματα υγείας σύμφωνα με ορισμένες έρευνες.

B. ΜΟΝΟΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ.

Οι τροφές πλούσιες σε MUFA περιλαμβάνουν το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς, (π.χ.αμύγδαλα, κάσιους, πεκάν, μακαντάμια), το αβοκάντο, τις ελιές. Η κατανάλωση μονοακόρεστων λιπαρών οξέων συντελεί στη μείωση του κινδύνου καρδιακής νόσου, στην βελτίωση της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων, στον έλεγχο του σακχάρου.

Τα MUFA αποτελούν κεντρικό μέρος της μεσογειακής διατροφής που προσφέρει πολλά οφέλη στην υγεία.

TRANS ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

Είναι ακόρεστα λιπαρά οξέα που έχουν υποστεί ειδική επεξεργασία από την βιομηχανία ώστε να αυξηθεί η σταθερότητά τους και τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά. Αναφέρονται αρκετά συχνά στις ετικέτες των προϊόντων ως μερικώς υδρογονωμένα έλαια και είναι εξαιρετικά ανθυγιεινά. Χρησιμοποιούνται κλασσικά σε τυποποιημένα τρόφιμα (fast food, κρακεράκια, τηγανητά φαγητά, κατεψυγμένα τρόφιμα, μαργαρίνες κ.λπ.). Συνδέονται με αύξηση του κινδύνου για καρδιακή ασθένεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτη.

Όλα τα λίπη,  ακόμη και τα ωφέλιμα λιπαρά οξέα πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε θερμίδες.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770 και 6945575287

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

 

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

 

http://twitter.com/amoschovaki (bilingual tweets)

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ